මේ දවස් වල ලන්ඩන් ගොඩයාට ටිකක් අඩුවෙන් තමයි වැඩ කරන්න shift ලැබිලා තියෙන්නේ. ඒක නිසා මේ ටිකේ වැඩි දවසක් ගෙදර තමයි ඉන්නේ. පොකට් එකට නම් ටිකක් අමාරුයි තමයි. එත් ඉතින් මොනවා කරන්නද ? ඒවායින් වැඩක් නැහැ. අදත් ඉතින් අලුත් බ්ලොග් පොස්ට් එකක් ලියන්න තමයි ලැහැස්තිය. සමහරෙකුට හිතෙන්න ඉඩ තියෙනවා මේක IT පාඩමක් කියලා. එහෙනම් මුලින්ම පාඩම අහලා ඉමුකො.
අපි අද කතා කරන්න යන්නේ cookies ගැන. cookies ගැන මතක් කරද්දී නම් කටට කෙලත් උනනවා. නමුත් මම මේ කියන cookies අපි හවස තේ බොන්න ගන්න cookies නම් නෙමෙයි. අන්තර්ජාල තාක්ෂණයේ බහුලව භාවිතා වෙන, හැබැයි ගොඩක් සාමාන්‍ය අය නොදන්නා cookies වගයක් ගැන තමයි අපි අද කතා කරන්නේ.
අපි එදිනෙදා අන්තර්ජාලය පාවිච්චි කරන කට්ටිය. කොටින්ම කියනවානම් අන්තර්ජාලය දැන් අපේ ජීවිතයේ කොටසක් වෙලා හමාරයි. ගෙදරදී laptop එකෙන් ඉන්ටර්නෙට් යනවා. එලියට ගියහම smartphone එකෙන් ඉන්ටර්නෙට් යනවා. විශේෂයෙන්ම UK වගේ පරිඝනක සාක්ෂරතාවය, සිංහලෙන් කිව්වොත් computer literacy එක ඉතා ඉහල රටවල් බොහොම පොඩි දෙයට පවා අන්තර්ජාලය පාවිච්චි කරනවා. ඉතින් අපි visit කරන හැම වෙබ් අඩවියකම, search engine query එකකම විස්තර අපේ වෙබ් බ්‍රව්සරයේ save වෙනවා. මේ විස්තර ඇතුලත් files හදුන්වන්නේ cookies කියලා. User එක වෙබ් පිටුවකට ඇතුල් වෙන හැම අවස්ථාවකම, ඒ user ගේ කලින් ක්‍රියාවලි ඇතුලත් cookie file එකක් අලුත් website එක access කරනවා. ඇයි ඒ ? කෙටියෙන් කිව්වොත් අපේ browsing experience එක පහසු කිරීම සහ එක් එක් user ට අනුව website personalize කිරීම තමයි cookies වල මූලික අරමුණ. හොදම උදාහරණයක් හැටියට ගන්න පුළුවන් Facebook එකට log වෙනකොට අපේ username එක ඔටෝම fill වෙලා තිබීම. තවත් උදාහරණයක් තමයි, Amazon එකෙන් පොතක් ගත්තහම, දෙවෙනි පාර log වෙද්දී කලින් ගත්ත පොතට සමාන පොත් recommend කිරීම.
ඉතින් මම අර මුලින් ලියපු කාරණා දෙක cookies වල ප්‍රධාන භාවිතයන් උනාට සමහරක් අන්තර්ජාල ආයතන මේ cookies පාවිච්චි කරනවා user ගේ බ්‍රව්සින් patterns හදුනාගන්න. මෙහෙම බ්‍රව්සින් patterns හදුනාගත්තහම ඒ ආයතන වලට පුළුවන් ඒ ඒ user ට ගැලපෙන වෙළද දැන්වීම suggest කරන්න. User ඒ ads ක්ලික් කරහම ඒ තොරතුරු තාක්ෂණ ආයතන වලට, ඒ වෙළද දැන්වීම් සපයන ආයතන වලින් මුදල් ගෙවනවා. මේක වර්තමානයේ බහුලව භාවිතා වෙන වෙළද ප්‍රචාරණ ක්‍රමයක්. මේවා හදුන්වන්නේ Pay-per-Click (PPC) advertisements කියලා.
ඔයගොල්ලෝ හොදට කල්පනා කලොත් මතක් වෙයි, Google එකේ අලුත් ෆෝන් එකක් හරි සපත්තු ජෝඩුවක් ගැන හරි search කරහම, ආයෙත් ඉන්ටර්නෙට් යන හැම වෙලාවකම නොයෙක් ෆෝන් ගැන සහ සපත්තු ගැන advertisements, තමුන් surf කරන website එකේ දර්ශනය වෙන එක. මේක සැහෙන කාලයක් තිස්සේ අපි නොදැනුවත්ව සිද්ධ වෙච්ච දෙයක්. නමුත් 2011 මැයි 26 වෙනිදා යුරෝපීය පාර්ලිමේන්තුවෙන් ගෙනා නීතියකට අනුව සියලුම අන්තර්ජාල ආයතන පළමුවෙන්ම user ගේ අනුමැතිය ලබාගත යුතුයි cookie file එකක් වෙබ් බ්‍රව්සරයේ ස්ථාපිත කිරීමට පෙර. මේ නීතිය හදුන්වන්නේ "The EU Cookie Law" ලෙසයි. ඉතින් ඔයගොල්ලෝ UK හරි වෙනත් යුරෝපීය රටකින් Google search engine එක access කලොත්, මම බ්ලොග් පොස්ට් එකේ මාතෘකාවට දාපු වාක්‍යය දැකගන්න පුළුවන්. ඒක සිංහලෙන් තියෙන්නේ මම Google සිංහල version එක පාවිච්චි කරන නිසා. ඉංග්‍රීසියෙන් නම් "Cookies help us deliver our services. By using our services, you agree to our use of cookies.". මේ වාක්‍යය දර්ශනය කිරීමෙන් Google අපේ අවසරය ලබා ගන්නවා cookies ස්ථාපිත කිරීමට.
හප්පා ටයිප් කරලා හොදටම මහන්සියි. දැන් ඉතින් IT පාඩමත් ඇති. දැන් මම කියන්නම් ඉතාම මෑතකදී මට cookies මගින් අත්විදින්න ලැබුණු දෙයක් ගැන. දවස් කිහිපයකට කලින් ලන්ඩන් ගොඩයාට පොඩි කම්මැලි කමක් හිතුනා. ඉතින් කරන්න දේකුත් තිබ්බේ නැති නිසා පරණ සිංහල සින්දු ටිකක් අහන්න ගත්තා. එක පාරටම ලන්ඩන් ගොඩයාට මතක් උනා කරුණාරත්න දිවුල්ගනේ මහත්මයාගේ "අජානීය ඉස්කුටර" සින්දුව. ඉතින් දුන්නා Google search පාරක්, "Ajaaneeya Scooter". කොහොම හරි සින්දුවත් හම්බ උනා. හොදට headset එකත් දාගෙන රස වින්දා.
මෙන්න බලන්න ටික වෙලාවකින් මට දකින්න ලැබිච්ච ad එක.
මේක දැක්ක ගමන් ලන්ඩන් ගොඩයාට හිනා ගියා. ඔන්න කුකියට වැරදුනු තැන. කුකිය හිතුවේ මම පදින ස්කූටර් ගැන search කලා කියලා.
ඉතින් යාලුවනේ, ලන්ඩන් ගොඩයා හිතනවා ඔයාලා මේ බ්ලොග් පොස්ට් එකත් රස වින්දා කියලා.
ලන්ඩන් ගොඩයා උපරිම උත්සාහ ගත්තා technical වචන අවමව පාවිචි කරලා බ්ලොග් පොස්ට් එක ලියන්න.
ඉංග්‍රීසි සහ සිංහල වචන කවලමේ පාවිච්චි කිරීමෙන් රසවින්දනයට බාධාවක් උනානම් සමාවෙන්න.
එහෙනම් අයෙත් ලගදීම හම්බවෙමු.
